گسترش عیب خطوط جوش و در پی آن نشت و وقوع انفجار در مخزن ضایعات نفتی پالایشگاه تهران، انفجار بزرگ ناشی از نشت گاز یک نیروگاه تولید برق در ایالت کاناتیکات آمریکا که حداقل پنج کشته و دوازده زخمی برجای گذاشته و خوردگی که باعث نشت گاز سمی فسژن، مونو متیل آمین (MMA)، متیل ایزوسینات (MIC) و آفت کش کارباریل، معروف به سوین از یک کارخانه آفت کش در هند شد نمونه‌ای بسیار مناسب و عملی برای توصیف اهمیت ارزیابی قابلیت سرویس دهی می‌باشد.

تجهیزات تحت فشار در صنایع مختلف از جمله نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی در معرض بازه گوناگونی از مکانیزم‌های تخریب حین بهره برداری و عیوب به جا مانده از مرحله ساخت هستند. این عیوب و تخریبات عموما بر اثر بارهای اعمالی، شرایط خورنده محیط و یا ترکیبی از هر دو علت با گذر زمان تشدید شده و گهگاه منجر به نشت مواد شیمیایی و آتش زا و عواقب بعدی می‌شوند. مدیران و صاحبان صنایع به صورت روزمره در معرض این سوال مهم قرار دارند که چه تمهیداتی برای عیوب ایجاد شده می‌بایست در نظر گرفت.

راه حل مواجه با عیوب و تخریبات روی تجهیزات فرآیندی که مقبولیت فنی و بین المللی دارند، انجام ارزیابی‌های قابلیت سرویس دهی FFS و تعیین بازه زمانی کاری ایمن یا بازنگری در شرایط کاری و عملیاتی (Re-Rating/Derating) و یا در نهایت انجام تعمیرات در صورت نیاز است.

ارزیابی قابلیت سرویس دهی FFS چیست؟

FFS یک رویکرد برای تعیین فعالیت یا عدم فعالیت تجهیزات است. تجهیزات یا سیستم مورد نظر ممکن است دارای نقص یا آسیب‌های دیگری باشد. یا ممکن است در معرض شرایط عملیاتی شدیدتر از آنچه در طراحی اصلی پیش‌بینی‌شده است قرار گیرد. نتیجه FFS، تصمیمی برای تعمیرات، رتبه‌بندی مجدد، تغییر یا کنارگذاشتن تجهیزات است.

دستورالعمل کلی FFS برای انواع نقص ها شامل 8 مرحله است:

استاندارد های  انجام ارزیابی FFS

• API579

خصوصیت ویژه این استاندارد دربرگیری طیف گسترده‌ای از مکانیزم‌های تخریب،  همچنین نوع تجهیز و ارائه عمر باقیمانده برای بسیاری از مورفولوژی‌های تخریب از جمله انواع خوردگی است.

• BS7910

این استاندارد جهت ارزیابی عیوب در سازه‌های فلزی و در بازه کاربری گسترده‌ای، فراتر از نفت و گاز، طراحی شده است.

• ASME B31.G

این استاندارد جهت ارزیابی خوردگی عمومی و موضعی خطوط لوله طراحی شده است.

مراحل انجام FFS

ارزیابی‌های قابلیت سرویس دهی در سه سطح قابل انجام هستند. درصورتیکه مطابق محاسبات انجام شده تجهیز قابلیت تحمل شرایط کاری را نداشته باشد آنگاه می‌توان سطح ارزیابی را افزایش داد (ارزیابی با دقت بیشتر که البته عموما نیازمند جزئیات و محاسبات بیشتر است)، شرایط عملیاتی تجهیز را تغییر داد (به عنوان مثال کاهش دما یا حداکثر فشار کاری) و یا اعمال تعمیرات و بازیابی خواص مکانیکی تجهیز را در دستور کار قرار داد. شکل زیر مراحل انجام ارزیابی‌های قابلیت سرویس دهی FFS را بر اساس استاندارد API 579 نشان می‌دهد. هرچند در حالت کلی انجام این مراحل، عموما بخش‌های تفکیک ناپذیر ارزیابی‌های FFS بدون در نظر گرفتن دستورالعمل یا استاندارد آن نیز هستند.

اگر نتایج ارزیابی مناسب بودن برای سرویس دهی ، نشان دهد که یک قطعه برای شرایط عملیاتی فعلی مناسب می باشد ،آن قطعه میتواند با چنین شرایطی به سرویس دهی خود ادامه دهد.